LÝ DO ĐỂ HIỆN DIỆN
Mùa hoa phượng đỏ khắp sân trường cũng là thời gian học trò phải miệt mài học tập, căng thẳng trải qua kỳ thi cuối năm, thi tốt nghiệp, thi vào đại học... Mùa kết thúc niên học cũng là thời gian các Dòng tu thường tổ chức các khoá tìm hiểu ơn gọi. Giáo hội Việt Nam sau thời gian dài “đóng cửa”, từ những năm trong thập niên trước và sau năm 2000 ơn gọi trẻ gia tăng với thời gian và nhịp phát triển xã hội. Trong một vài năm gần đây, số ơn gọi người trẻ dường như chừng lại. Dẫu vậy vẫn có những tâm hồn kiên tâm với ơn gọi đang theo đuổi. Những thiệp báo tin khấn dòng, báo tin thụ phong linh mục với sĩ số rất đông. Lẽ tất nhiên con số định lượng không nói thay cho phẩm chất người tu sĩ, nhưng người trẻ lựa chọn sống đời thánh hiến là tín hiệu nói lên lý do hiện diện của người tu sĩ trong xã hội đương đại.
Từ bảng xếp hạng các quốc gia phát triển vào dịp cuối năm 2018 của Liên hiệp quốc, tiêu chí đánh giá mức độ phát triển của từng quốc gia không chỉ dựa trên chỉ số trung bình thu nhập quốc gia tính trên 1 người (GNI), hệ thống phúc lợi xã hội, mức độ an ninh xã hội, tuổi thọ khỏe mạnh trung bình nhưng tiêu chí đánh giá phát triển còn dựa trên lòng hào hiệp giúp đỡ người khác. Khi cá nhân tự nguyện làm việc giúp người khác là yếu tố giúp cho họ sống hạnh phúc. Mặt khác, kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc dành quá nhiều thời gian vào mạng xã hội, tình trạng nghiện ngập, cờ bạc cũng là nhân tố tác động đến điều kiện hạnh phúc của con người (x. https://worldhappiness.report/ed/2019/).
Khát vọng vượt qua những ràng buộc của đời sống vật chất, ước mong trở nên hoàn thiện, bước theo Đức Kitô và sống theo giá trị Tin Mừng, dấn thân theo đoàn sủng của Hội Dòng là lý do để người tu sĩ hiện diện. “Quyết định theo Chúa không phải chỉ là một chữ ký, không phải chỉ là một lời tuyên thệ, nhưng là một sự hiến dâng liên lỉ thực hành trong cả cuộc sống” (Đức Hồng Y Phanxico Xavie Nguyễn Văn Thuận, Đường Hy Vọng).
Lý do để hiện diện - Cộng đoàn tu trì, đời sống chứng nhân
Trong đời sống xã hội hiện nay, chủ nghĩa cá nhân dường như chiếm thế ưu việt, trách nhiệm cá nhân, quyền và phẩm giá cá nhân rất được trân trọng. Trong khi yếu tố cá nhân được đề cao thì đồng thời tính tập thể, liên đới cộng đồng cũng mờ nhạt. Sự hiện diện của tập thể, cộng đoàn chứng từ là tín hiệu nhắc nhớ con người khát vọng liên đới, sức mạnh tập thể, chiều kích hiệp thông trong mầu nhiệm Giáo hội. Hồng ân thánh hiến thật lớn lao khi người tu sĩ cảm nhận đời sống cộng đoàn tu trì là “điểm tựa” an toàn đối với mỗi phần tử. Mặt khác người tu sĩ được thúc đẩy phải có trách nhiệm và tận tâm góp phần mình vào kho “gia sản” vật chất, tinh thần và ân sủng Thiên Chúa trao ban nơi Hội dòng.
Lý do để hiện diện – Lời khấn dòng và kỷ luật tu trì
Ngày nay những chương trình phát triển cộng đồng xã hội thường có định hướng lấy con người làm trung tâm, các dự án phát triển cần đẩy đến mục tiêu phát triển con người, thăng tiến cá nhân. Thật nghịch lý khi người tu sĩ khước từ vật chất, quyền quyết định cá nhân, tình cảm riêng tư v.v… để chọn nếp sống tu trì. Trên tất cả những từ bỏ dứt khoát đó thì cá nhân đã hoàn toàn tự do đáp trả lời mời gọi của Thiên Chúa để gia nhập đời sống thánh hiến – nhập đoàn cùng nhóm người “lội ngược dòng”. Người tu sĩ hoàn toàn tự do chọn sống theo các giá trị của Tin mừng, tự do vượt qua những ràng buộc của vật chất, tự do không muốn ràng buộc vào bất cứ ai, tự do từ khước quyền quyết định của cá nhân. Người tu sĩ cũng xác tín với tâm tình của thánh Phaolo: “Tôi coi tất cả mọi sự là thiệt thòi, so với mối lợi tuyệt vời, là được biết Đức Kito Giesu, của tôi, vì Người, tôi đành mất hết, và tôi coi tất cả như đồ bỏ, để được Đức Kito” (Phil 3, 8).
Lý do để hiện diện – Cộng đoàn cầu nguyện
Khi thử làm một bản tổng kết quỹ thời gian 24 giờ và các sinh hoạt trong một ngày sống, chắc hẳn có sự khác biệt rất lớn khi so sánh bản tổng kết của 1 người sống đời gia đình với 1 người sống trong cộng đoàn tu trì. Nếu như ngoài thời gian ngủ nghỉ, một người trưởng thành dành toàn thời gian sống trong ngày cho việc mưu sinh, thì người tu sĩ trong cộng đoàn tu trì dành thời gian sống trong ngày để lao động, cầu nguyện, học tập, thăng tiến đời sống thiêng liêng. Đời sống tu trì của người tu sĩ Đa Minh được nuôi dưỡng qua giờ phụng vụ của cộng đoàn, tâm tình cầu nguyện và chiêm niệm của cá nhân. Đời sống kinh nguyện giúp cân bằng đời sống thường nhật. Nơi cộng đoàn tu trì người tu sĩ được tạo điều kiện để sống hài hòa giữa việc làm thể xác và nhu cầu thăng tiến tâm linh. Giờ cầu nguyện của cá nhân và cộng đoàn là “phúc lợi” tinh thần mà người tu sĩ được thụ hưởng. Chính điều kiện thăng tiến đời sống tâm linh là lý do để người trẻ tìm đến ơn gọi tu trì hầu mong thánh hóa bản thân để được trở nên hoàn thiện. Thăng tiến trong đời sống thiêng liêng và cộng đoàn phụng vụ là lý do để Cộng đoàn tu trì hiện diện. Nói cách khác, nếu cộng đoàn tu trì Đa Minh không làm rõ nét đời sống cầu nguyện và phụng vụ cộng đoàn thì lý do hiện diện của cộng đoàn tu đang rơi vào tình trạng chênh vênh. Cụ thể hơn nữa, khi cá nhân hờ hững trong đời sống kinh nguyện thì sự hiện diện của cá nhân trong cộng đoàn tu có thể sẽ trở nên “lạc điệu”, “lạc lõng”…. Vì không cùng chia sẻ mục đích thánh hóa bản thân và hiệp thông với đời sống kinh nguyện của giáo hội qua nếp sống tu trì.
Lý do để hiện diện – Đời sống học hành
Đời sống học hành là một trong các cột trụ của đời tu Đa Minh. Việc học hỏi trong tinh thần Đa Minh không giới hạn trong việc đăng ký một lớp học, tốt nghiệp một chuyên ngành, hoàn thành chương trình thần học chuyên biệt… Tinh thần học hỏi mời gọi người tu sĩ Đa Minh mở tâm trí đón nhận từng bài học mới trong mỗi ngày sống, bài học từ lớp học nơi đời sống cộng đoàn và sứ vụ. Người tu sĩ Đa Minh đón nhận từng sự kiện trong đời sống với tinh thần học hỏi, cởi mở, biết nhận định, có chính kiến riêng và cũng biết mở lòng đón nhận những ý kiến trái chiều. Tinh thần dân chủ Đa Minh mời gọi sự tận tâm kiếm tìm chân lý trong những khác biệt. Sự tôn trọng cá nhân không phải là những viên gạch xếp cạnh nhau, cách cô lập, riêng biệt, nhưng mỗi thành viên trong cộng đoàn cùng nỗ lực tìm ý Chúa qua từng ý kiến của mỗi cá nhân. Tinh thần học hỏi đòi cá nhân có sự khiêm tốn, đón nhận những ý tưởng mới, biết nhận ra giới hạn của cá nhân để cập nhật những bài học mới.
Lý do để hiện diện – Đời sống Sứ vụ
Dấn thân cho việc loan báo Tin Mừng và thúc đẩy sứ vụ giáo dục để thăng tiến con người là sứ vụ chính của Hội Dòng. Sự hiện diện của mỗi phần tử trong Hội Dòng cần trở nên dấu chỉ của niềm vui Tin Mừng. Niềm vui và lòng thương cảm tha nhân đặc biệt là những người đang lầm than về những giá trị tinh thần hay nghèo túng trong đời sống vật chất. Niềm vui và lòng thương xót là công cụ trong sứ vụ truyền giáo và giáo dục. Cộng đoàn tu sĩ hiện diện giữa cộng đồng xã hội và mỗi người tu sĩ Đa Minh luôn được mời gọi làm “điểm đối chứng” của các giá trị Tin Mừng mà Đức Giesu đã rao giảng. Chúng ta được mời gọi hiện diện để làm “điểm đối chứng” cho những hành vi lệch chuẩn hay những hành vi phi chuẩn trong đời sống xã hội con người hiện nay.
Sự hiện diện của người nữ tu Đa Minh trong Giáo hội nơi Cộng đoàn tu trì là hành trình trở nên hoàn thiện theo gương người thầy là Đức Giêsu. Người tu sĩ được thúc đẩy hoàn thiện bản thân mỗi ngày và nhiệt tâm phục vụ Lời, loan báo Tin Mừng cho tha nhân. Giữa xã hội người ta ngại sống theo Sự Thật thì chúng ta lại được thúc đẩy phải là “điểm đối chứng” cho Sự Thật. Đời sống của người tu sĩ Đa Minh cần trở nên “điểm đối chứng” cho các giá trị tinh thần, tâm linh trong đời sống xã hội hiện tại. Dẫu cuộc sống của người sống đời thánh hiến như những kẻ “lội ngược dòng” nhưng lòng người vẫn bình an và kiên tâm trong niềm xác tín Chúa vẫn song hành.
Nt. Maria Emmanuel Hồng Yến, OP