Diễn văn của Đức Thánh Cha Lêô XIV tại Trụ sở Tổ chức FAO ngày 16/10/2025
Sáng ngày 16/10, Đức Thánh Cha Lêô XIV đã đến thăm trụ sở Tổ chức Lương Nông Liên Hiệp Quốc (FAO) tại Roma, nhân dịp kỷ niệm Ngày Lương thực Thế giới và 80 năm thành lập tổ chức. Sau đây là toàn văn Việt ngữ bài Diễn văn của Đức Thánh Cha dành cho những người hiện diện:
DIỄN VĂN CỦA ĐỨC THÁNH CHA LÊÔ XIV TẠI TRỤ SỞ FAO
Thứ Năm, ngày 16 tháng Mười năm 2025
Thưa Ngài Tổng Giám đốc,
Thưa quý vị Hữu trách,
Thưa quý Đại sứ,
Thưa quý vị,
1. Trước hết, cho phép tôi bày tỏ lòng biết ơn nồng ấm nhất vì lời mời được cùng chia sẻ ngày trọng đại này với tất cả quý vị. Tôi đến thăm trụ sở danh tiếng này theo gương các vị Tiền nhiệm trên ngai tòa Phêrô, những vị luôn dành cho FAO sự quý trọng và gần gũi đặc biệt, nhận thức rõ sứ mạng quan trọng của tổ chức quốc tế này.
Tôi trân trọng gửi lời chào đến tất cả quý vị hiện diện nơi đây, và qua quý vị, với tư cách là người phục vụ Tin Mừng, tôi muốn gửi đến toàn thể các dân tộc trên trái đất niềm ước vọng sâu xa nhất: mong sao hòa bình ngự trị khắp nơi. Trái tim của Giáo hoàng, vốn không thuộc về riêng ngài, mà thuộc về Giáo hội và, theo một nghĩa nào đó, thuộc về toàn thể nhân loại, giữ sống động sự tin tưởng rằng: nếu nạn đói bị đánh bại, thì hòa bình sẽ trở thành mảnh đất màu mỡ, từ đó thiện ích chung của mọi quốc gia sẽ đâm chồi nảy nở.
Tám mươi năm sau khi FAO được thành lập, lương tâm của chúng ta một lần nữa thách thức chúng ta đối diện với thảm kịch vẫn luôn hiện hữu của nạn đói và suy dinh dưỡng. Việc chấm dứt những điều tệ hại này không chỉ là trách nhiệm của giới doanh nhân, công chức hay các nhà lãnh đạo chính trị. Đây là vấn đề mà tất cả chúng ta phải cùng nhau chung tay giải quyết: các tổ chức quốc tế, chính phủ, cơ quan công, các tổ chức phi chính phủ, các cơ sở học thuật và toàn thể xã hội dân sự, chưa kể đến từng cá nhân, mỗi người đều phải biết nhìn nỗi đau của tha nhân là nỗi đau của chính mình. Những người đang chịu cảnh đói khát không phải là những người xa lạ. Họ là anh chị em của tôi, và tôi phải mau mắn giúp đỡ họ.
2. Mục đích đưa chúng ta đến với nhau hôm nay vừa cao quý vừa cấp thiết: huy động tất cả mọi nguồn lực hiện có, trong tinh thần liên đới, để không một ai trên thế giới phải thiếu lương thực cần thiết, cả về số lượng lẫn chất lượng. Bằng cách này, chúng ta sẽ chấm dứt một thực trạng phủ nhận phẩm giá con người, kìm hãm sự phát triển bền vững, đẩy biết bao người phải rời bỏ quê hương cách bất công, và cản trở sự thấu hiểu giữa các dân tộc. Từ khi được thành lập, FAO đã không ngừng nỗ lực hướng các hoạt động của mình vào việc đặt phát triển nông nghiệp và an ninh lương thực làm những mục tiêu hàng đầu trong chính sách quốc tế. Trong bối cảnh chỉ còn năm năm nữa là đến thời hạn hoàn thành Chương trình Nghị sự 2030, chúng ta cần mạnh mẽ ghi nhớ rằng việc đạt được mục tiêu Xóa đói hoàn toàn ((Zero Hunger) chỉ có thể trở thành khả thi nếu có một ý chí thực sự, chứ không chỉ là những tuyên bố trang trọng. Chính vì lý do này, với sự khẩn thiết mới, hôm nay, chúng ta được mời gọi trả lời cho một câu hỏi nền tảng: chúng ta đang đứng ở đâu trong cuộc chiến chống lại thảm họa đói nghèo vẫn đang tàn phá một phần lớn nhân loại?
3. Thật chính đáng, nhưng cũng hết sức đau xót, khi phải thừa nhận rằng, dù nhân loại đã đạt được những tiến bộ vượt bậc về công nghệ, khoa học và sản xuất, vẫn còn tới 673 triệu người trên thế giới phải đi ngủ khi chưa có gì ăn. Thêm vào đó, 2,3 tỷ người khác không đủ khả năng để có một chế độ dinh dưỡng đầy đủ. Những con số này không thể chỉ được xem là số liệu thống kê đơn thuần: đằng sau mỗi con số là một sinh mạng bị gián đoạn, một cộng đồng đang chịu tổn thương, là những người mẹ không thể nuôi dưỡng con mình. Có lẽ số liệu đau xót nhất chính là số trẻ em đang chịu cảnh suy dinh dưỡng, dẫn đến bệnh tật cùng sự chậm phát triển về vận động và nhận thức. Đây không phải là điều ngẫu nhiên, mà là dấu hiệu rõ ràng của sự vô cảm lan tràn, một nền kinh tế vô hồn, một mô hình phát triển đầy nghi vấn, và một hệ thống phân phối tài nguyên bất công, thiếu bền vững. Trong thời đại mà khoa học đã kéo dài tuổi thọ, công nghệ đã thu hẹp khoảng cách giữa các châu lục, và tri thức đã mở ra những chân trời chưa từng được tưởng tượng, thì việc để cho hàng triệu con người phải sống — và chết — trong vòng kìm kẹp của đói nghèo là một thất bại mang tính tập thể, một sự suy đồi đạo đức, và là nỗi hổ thẹn trong lịch sử.
4. Các cuộc xung đột hiện nay đã dẫn đến sự tái xuất hiện của việc sử dụng lương thực như một vũ khí chiến tranh, đi ngược lại với mọi nỗ lực nâng cao nhận thức mà FAO đã kiên trì thực hiện suốt tám thập niên qua. Sự đồng thuận giữa các quốc gia rằng việc cố ý gây ra nạn đói là một tội ác chiến tranh, cũng như việc cố tình ngăn cản cả một cộng đồng hay một dân tộc tiếp cận nguồn lương thực, dường như đang dần bị phai nhạt. Luật nhân đạo quốc tế nghiêm cấm mọi hành động tấn công nhằm vào dân thường và vào những tài sản thiết yếu cho sự sống còn của con người. Cách đây vài năm, Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc đã nhất trí lên án thực hành này, công nhận mối liên hệ giữa xung đột vũ trang và tình trạng mất an ninh lương thực, đồng thời lên án việc sử dụng nạn đói như một phương thức chiến tranh nhắm vào dân thường [1]. Thế nhưng, dường như điều này đã bị lãng quên, khi chúng ta đang đau lòng chứng kiến việc tiếp tục sử dụng chiến lược tàn nhẫn này, vốn đẩy đàn ông, phụ nữ và trẻ em vào cảnh đói khát, tước đoạt nơi họ quyền cơ bản nhất: quyền được sống. Tuy nhiên, tiếng kêu thầm lặng của những người đang chết đói vẫn vang lên trong lương tâm của mọi người, cho dù nó thường bị phớt lờ, bị bóp nghẹt hay bị xuyên tạc. Chúng ta không thể tiếp tục như thế này, bởi nạn đói không phải là định mệnh của con người, mà là sự sa ngã của nhân loại. Vậy nên, chúng ta hãy củng cố nhiệt huyết để khắc phục sự xúc phạm này! Chúng ta hãy ngừng coi rằng nạn đói chỉ là một vấn đề cần được giải quyết, nó còn hơn thế nhiều. Đó là một tiếng kêu vang lên tới tận trời cao, đòi hỏi lời đáp trả khẩn cấp từ mọi quốc gia, mọi tổ chức quốc tế, mọi cơ quan khu vực, địa phương và tư nhân. Không ai có thể đứng ngoài trong cuộc chiến chống lại đói nghèo. Cuộc chiến này liên quan đến tất cả chúng ta.
5. Kính thưa quý vị, hôm nay chúng ta đang chứng kiến những nghịch lý khủng khiếp. Làm sao chúng ta có thể tiếp tục chấp nhận cảnh lãng phí một lượng thực phẩm khổng lồ trong khi biết bao đám đông đang vật lộn tìm thứ gì đó để ăn giữa những đống rác? Làm sao chúng ta có thể lý giải được những bất bình đẳng cho phép một số ít sở hữu tất cả, trong khi nhiều người không có gì? Tại sao những cuộc chiến phá hủy đồng ruộng trước các thành phố không bị ngăn chặn ngay lập tức, dẫn đến những cảnh tượng không xứng với phẩm giá con người, trong đó mạng sống của con người, đặc biệt là của trẻ em, thay vì được chăm sóc, lại dần phai mờ khi họ tìm kiếm thức ăn với làn da bọc xương? Khi nhìn vào thực trạng thế giới hiện nay, đau đớn và tàn khốc vì các xung đột, dường như chúng ta đã trở thành những nhân chứng thờ ơ trước bạo lực kinh hoàng, trong khi thực tế những bi kịch nhân đạo mà ai cũng biết đáng lẽ phải thúc đẩy chúng ta trở thành những nghệ nhân của hòa bình, được trang bị phương thuốc chữa lành cho các vết thương hở ngay trong trái tim của nhân loại. Cuộc khủng hoảng này cần ngay lập tức thu hút sự quan tâm của chúng ta và thôi thúc chúng ta gia tăng trách nhiệm cá nhân và tập thể, đánh thức chúng ta khỏi trạng thái thờ ơ chết người mà chúng ta thường rơi vào. Thế giới không thể tiếp tục chứng kiến những cảnh tượng rùng rợn như đang diễn ra ở nhiều vùng trên trái đất. Chúng phải được chấm dứt càng sớm càng tốt.
Vì thế, đã đến lúc chúng ta phải tự vấn mình với sự sáng suốt và can đảm: Liệu các thế hệ tương lai có xứng đáng với một thế giới bất lực trong việc xóa bỏ đói nghèo và khổ đau một lần cho tất cả hay không? Liệyu có thể nào chúng ta vẫn chưa thể chấm dứt biết bao bất công đau đớn đang ảnh hưởng tiêu cực đến đại gia đình nhân loại? Liệu các nhà lãnh đạo chính trị và xã hội có thể tiếp tục chia rẽ, lãng phí thời gian và nguồn lực cho những cuộc tranh luận vô ích và độc hại, trong khi những người mà họ đáng lẽ phải phục vụ vẫn bị lãng quên và lợi dụng cho lợi ích phe phái? Chúng ta không thể chỉ dừng lại ở việc tuyên bố các giá trị. Chúng ta phải hiện thực hóa chúng. Những khẩu hiệu không thể nâng con người ra khỏi cảnh nghèo đói. Cần khẩn trương vượt qua mô hình chính trị cay đắng hiện nay, đặt tầm nhìn đạo đức lên trên chủ nghĩa thực dụng, vốn coi lợi nhuận quan trọng hơn con người. Chỉ kêu gọi tình liên đới là chưa đủ: chúng ta phải đảm bảo an ninh lương thực, quyền tiếp cận các nguồn lực và phát triển nông thôn bền vững.
6. Về mặt này, tôi tin rằng thật phù hợp khi Ngày Lương thực Thế giới năm nay được tổ chức với chủ đề: “Tay trong tay vì ương thực tốt hơn và tương lai tốt đẹp hơn” (Hand in hand for Better Foods and a Better Future). Vào một thời điểm lịch sử đầy chia rẽ và mâu thuẫn, việc cảm nhận được sự đoàn kết thông qua mối liên kết hợp tác không chỉ là một lý tưởng đẹp đẽ, mà còn là một lời kêu gọi hành động quyết liệt. Chúng ta không thể chỉ hài lòng với việc treo những áp phích lớn, bắt mắt trên tường. Đã đến lúc đưa ra một cam kết mới, có tác động tích cực đến cuộc sống của những người đang đói khát và để họ thấy được hành động cụ thể từ chúng ta, nhằm giúp họ thoát khỏi khốn cùng. Mục tiêu này chỉ có thể đạt được nhờ sự hội tụ của các chính sách hiệu quả và việc triển khai phối hợp, đồng bộ các can thiệp.
Lời kêu gọi cùng đi bên nhau, trong tinh thần huynh đệ, phải trở thành nguyên tắc định hướng cho các chính sách và đầu tư, bởi chỉ nhờ hợp tác chân thành và liên tục, chúng ta mới có thể xây dựng được an ninh lương thực công bằng và dễ tiếp cận cho tất cả mọi người. Chỉ khi cùng nhau nắm tay, chúng ta mới có thể xây dựng một tương lai xứng đáng, nơi an ninh lương thực được tái khẳng định là quyền cơ bản chứ không phải là đặc quyền. Với niềm tin này, tôi muốn nhấn mạnh rằng trong cuộc chiến chống đói nghèo và thúc đẩy phát triển toàn diện, vai trò của phụ nữ là không thể thiếu, dù đôi khi chưa được đánh giá đầy đủ. Phụ nữ là những người đầu tiên chăm lo cho chiếc bánh còn thiếu, gieo mầm hy vọng trên những luống đất, nhồi nặn tương lai bằng đôi tay chai sạn vì lao động. Ở mọi góc của thế giới, phụ nữ là những kiến trúc sư thầm lặng của sự sống còn, là những người bảo vệ thụ tạo một cách tỉ mỉ. Nhận diện và trân trọng vai trò của phụ nữ không chỉ là công bằng, mà còn là bảo đảm cho một nguồn lương thực nhân đạo và bền vững hơn.
7. Thưa quý vị, với tầm ảnh hưởng của diễn đàn quốc tế này, cho phép tôi nhấn mạnh một cách rõ ràng tầm quan trọng của chủ nghĩa đa phương trong bối cảnh những cám dỗ có hại đang có xu hướng thiết lập quyền lực độc đoán trong một thế giới đa cực và ngày càng gắn kết. Chính vì vậy, việc táo bạo suy nghĩ lại các phương thức hợp tác quốc tế trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Điều này không chỉ là việc xác định chiến lược hay thực hiện những phân tích chi tiết. Những quốc gia nghèo nhất mong muốn rằng tiếng nói của họ được lắng nghe một cách trực tiếp, những nhu cầu của họ được thấu hiểu thật sự, và họ được trao cơ hội để tham gia vào việc giải quyết các vấn đề thực sự của mình, thay vì bị áp đặt những giải pháp được soạn thảo ở những văn phòng xa xôi, trong các cuộc họp bị chi phối bởi những ý thức hệ thường bỏ qua văn hóa tổ tiên, truyền thống tôn giáo hoặc phong tục được cắm rễ sâu nơi sự khôn ngoan của các bậc cao niên. Điều cấp thiết là phải xây dựng một tầm nhìn cho phép mọi diễn viên trên sân khấu quốc tế có thể đáp ứng hiệu quả và kịp thời hơn với những nhu cầu thực sự của những người mà chúng ta được kêu gọi phục vụ qua những cam kết hàng ngày của mình.
8. Ngày nay, chúng ta không còn có thể tự lừa dối mình rằng hậu quả của những thất bại chỉ tác động đến những người ở ngoài tầm mắt. Những khuôn mặt đói khát của biết bao người đau khổ đang thách thức chúng ta và mời gọi chúng ta xem xét lại lối sống, những ưu tiên và cách sống nói chung của chúng ta trong thế giới ngày nay. Chính vì lý do này, tôi muốn hướng sự chú ý của diễn đàn quốc tế này đến biết bao người đang thiếu nước uống, lương thực, chăm sóc y tế thiết yếu, nhà ở đàng hoàng, giáo dục căn bản hoặc công việc xứng đáng phẩm giá, để chúng ta cùng chia sẻ nỗi đau của những người chỉ được nuôi dưỡng bằng tuyệt vọng, nước mắt và khốn cùng. Làm sao chúng ta có thể quên những người bị án tử và chịu cực khổ ở Ukraine, Gaza, Haiti, Afghanistan, Mali, Cộng hòa Trung Phi, Yemen và Nam Sudan, chỉ kể một vài nơi trên hành tinh này, nơi nghèo đói đã trở thành bữa cơm hàng ngày của biết bao anh chị em chúng ta? Cộng đồng quốc tế không thể ngoảnh mặt làm ngơ. Chúng ta phải biến nỗi đau khổ của họ thành nỗi đau khổ của chính mình. Chúng ta không thể khao khát một đời sống xã hội công bằng hơn nếu không sẵn sàng loại bỏ sự thờ ơ, vốn đang biện minh cho nạn đói như thể đó là loại nhạc nền mà ta đã quen thuộc, một vấn đề không thể giải quyết, hoặc đơn giản là trách nhiệm của người khác. Chúng ta không thể yêu cầu người khác hành động nếu chính mình không thực hiện đầy đủ các cam kết của mình. Bằng sự thờ ơ, chúng ta trở thành đồng lõa trong việc tiếp tay cho bất công. Chúng ta không thể hy vọng một thế giới tốt đẹp hơn, một tương lai tươi sáng và hòa bình, nếu chúng ta không sẵn sàng chia sẻ những gì mình đã nhận được. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể khẳng định — với sự thật và lòng can đảm — rằng không ai bị bỏ lại phía sau.
9. Tôi khẩn cầu Thiên Chúa, Đấng quan tâm đến người người nghèo, người đói khát và người yếu thế, tuôn tràn muôn phúc lành của Người trên tất cả quý vị hiện diện nơi đây hôm nay- trên các thành viên và viên chức của FAO, những người hàng ngày nỗ lực chu toàn trách nhiệm của mình với tinh thần chính trực và dẫn dắt bằng gương mẫu. Xin Thiên Chúa canh tân nơi mỗi chúng ta niềm hy vọng không làm thất vọng (x. Rm 5,5). Những thách đố trước mắt chúng ta thật to lớn, nhưng tiềm năng và khả năng hành động của chúng ta cũng lớn lao không kém! Nạn đói mang nhiều danh xưng, và đè nặng trên toàn thể gia đình nhân loại. Mỗi con người không chỉ đói cơm bánh, mà còn khao khát mọi điều giúp họ trưởng thành và phát triển hướng tới hạnh phúc mà tất cả được dựng nên để đạt tới. Có một cơn đói về đức tin, đức cậy, đức mến, những điều cần được quy tụ và biến thành lời đáp trọn vẹn mà chúng ta được mời gọi cùng nhau thực hiện. Điều Chúa Giêsu nói với các môn đệ khi đối diện với đám đông đang đói vẫn là một thách thức cấp bách và then chốt đối với cộng đồng quốc tế: “Chính anh em hãy cho họ ăn” (Mc 6,37). Với phần đóng góp nhỏ bé của các môn đệ, Chúa Giêsu đã thực hiện một phép lạ lớn lao. Vì thế, hôm nay quý vị đừng mệt mỏi khi khẩn cầu Thiên Chúa ban cho chúng ta lòng can đảm và năng lực để tiếp tục làm việc hướng tới một nền công lý, đem lại kết quả lâu dài và có lợi. Khi tiếp tục nỗ lực của mình, quý vị luôn có thể tin tưởng vào tình liên đới, sự tham gia và cam kết của Tòa Thánh cũng như của các cơ chế của Giáo hội Công giáo, sẵn sàng lên đường phục vụ những người nghèo nhất và những người thiệt thòi nhất trên toàn thế giới.
Xin cảm ơn quý vị.
Nt. Anna Ngọc Diệp, OP
Chuyển ngữ từ: press.vatican.va (17.10.2025)
--
[1] Cf. Security Council, Resolution 2417, approved in the 8267th Session, held on 24 May 2018. The text may be consulted at: https://docs.un.org/en/S/RES/2417(2018)