Bài giảng Đức Thánh Cha - Thứ Tư Lễ Tro năm 2024

Chiều thứ Tư lễ Tro 14.02, Đức Thánh Cha Phanxicô đã chủ sự Thánh lễ khai mạc Mùa Chay thánh 2024 tại Vương cung thánh đường Thánh nữ Sabina.

Theo truyền thống hằng năm, cuộc rước thống hối khoảng 500 mét bắt đầu từ Nhà thờ Thánh Anselmo của dòng Biển Đức tới Vương cung thánh đường Thánh nữ Sabina của dòng Đa Minh trên đồi Aventino ở Roma. Tham gia đoàn rước có các Hồng y, Tổng Giám mục, Giám mục, các tu sĩ của dòng Biển Đức và dòng Đa Minh cùng một số tín hữu.

Sau đây là bài giảng Thánh lễ của Đức Thánh Cha:

BÀI GIẢNG CỦA ĐỨC THÁNH CHA PHANXICÔ  
THÁNH LỄ THỨ TƯ LỄ TRO

Vương cung Thánh đường Thánh Sabina

Thứ Tư Lễ Tro, ngày 14 tháng 02 năm 2024

Khi bố thí, cầu nguyện hay ăn chay, hãy chú ý làm những điều này một cách kín đáo, vì Cha các con thấu suốt những gì kín đáo (x. Mt 6,4). “Hãy vào nơi kín đáo”: Đây là lời mời mà Chúa Giêsu ngỏ với mỗi người chúng ta khi bắt đầu hành trình Mùa Chay.

Vào nơi kín đáo có nghĩa là trở về với tâm hồn, như tiên tri Giô-en đã khuyên nhủ (x. Ge 2,12). Đó là một cuộc hành trình từ bên ngoài vào bên trong, để toàn bộ cuộc sống của chúng ta, kể cả mối tương quan của chúng ta với Thiên Chúa, không bị  giản lược thành sự phô trương bên ngoài, thành một khung hình không có hình ảnh, và thành một tấm màn che phủ tâm hồn, nhưng được phát xuất từ bên trong và tương ứng với những chuyển động của con tim, những ước muốn sâu xa nhất, những suy nghĩ, cảm xúc, và nơi sâu thẳm nhất của con người chúng ta.

Và rồi, Mùa Chay dìm chúng ta vào chiếc bồn thanh tẩy và gột rửa: nó giúp chúng ta tẩy rửa mọi lớp trang điểm, mọi thứ chúng ta sử dụng để trông có vẻ chỉnh tề hơn, đẹp đẽ hơn con người thật của chúng ta. Trở về với tâm hồn có nghĩa là trở về với con người thật của mình và thể hiện mình như mình là, trần trụi và không phòng thủ trước mặt Thiên Chúa. Trở về với tâm hồn có nghĩa là nhìn vào bên trong bản thân và nhận thức được căn tính đích thực của mình, cởi bỏ những chiếc mặt nạ mà chúng ta thường đeo, làm chậm lại nhịp sống điên cuồng và đón nhận cuộc sống cũng như sự thật về bản thân. Cuộc sống không phải là một vở kịch; và Mùa Chay mời gọi chúng ta bước xuống khỏi sân khấu và trở về với tâm hồn, với sự thật về con người chúng ta. Trở về với tâm hồn, trở về với sự thật.

Vì vậy, chiều nay, trong tinh thần cầu nguyện và khiêm tốn, chúng ta nhận tro trên đầu. Cử chỉ này nhằm nhắc nhở chúng ta về thực tại tối hậu của cuộc đời: chúng ta là cát bụi và cuộc đời chúng ta qua đi như hơi thở (x. Tv 39,6; 144,4). Nhưng, Chúa - chỉ duy mình Chúa – không cho phép cát bụi ấy biến mất; Ngài thu thập và định hình bụi đất ấy thành như chúng ta là, để những cơn lốc cuộc sống không cuốn trôi và  dìm nó xuống vực thẳm của sự chết.

Tro được xức trên đầu mời gọi chúng ta khám phá lại bí mật của cuộc sống. Nó nói với chúng ta rằng, bao lâu chúng ta còn tiếp tục che chắn tâm hồn, và ngụy trang với chiếc mặt nạ để tỏ ra là mình bất khả chiến bại, thì bấy lâu bên trong chúng ta sẽ vẫn trống rỗng và khô cằn. Trái lại, khi chúng ta có can đảm cúi đầu nhìn vào bên trong, thì chúng ta sẽ khám phá ra sự hiện diện của Thiên Chúa, Đấng yêu thương chúng ta và luôn yêu thương chúng ta. Cuối cùng, những chiếc lá chắn mà anh chị em đã xây dựng cho mình sẽ bị đập bể và anh chị em sẽ có thể cảm nhận mình được yêu thương bằng một tình yêu vĩnh cửu.

Anh, chị, tôi, em, mỗi chúng ta đều được yêu thương bằng một tình yêu vĩnh cửu. Chúng ta là tro bụi được Thiên Chúa thổi sinh khí vào, chúng ta là bụi đất được chính tay Ngài nắn nên hình nên dạng (x. St 2,7; Tv 119,73), chúng ta là bụi đất mà từ đó chúng ta sẽ trỗi dậy cho một cuộc sống bất tận đã được chuẩn bị cho chúng ta từ thuở đời đời (x. Is 26:9). Và nếu ngọn lửa tình yêu của Thiên Chúa bùng cháy trong đống tro bụi là chúng ta, thì chúng ta sẽ khám phá ra rằng chúng ta được tạo dựng từ tình yêu này và chúng ta được mời gọi để yêu thương người khác. Yêu thương anh chị em bên cạnh, quan tâm đến người khác, có lòng trắc ẩn, thương xót, chia sẻ những gì chúng ta là, và những gì chúng ta có với những người đang cần được giúp đỡ. Đó là lý do tại sao việc bố thí, cầu nguyện và ăn chay không thể bị giản lược thành những thực hành bên ngoài, nhưng là những lộ trình đưa chúng ta trở về với tâm hồn, với những điều cốt lõi của đời sống Kitô hữu. Những thực hành này giúp chúng ta nhận ra rằng chúng ta là bụi đất được Thiên Chúa yêu thương, và giúp chúng ta có khả năng lan tỏa tình yêu đó trên “bụi đất” của biết bao hoàn cảnh trong cuộc sống thường nhật, để trong đó niềm hy vọng, sự tin tưởng, và niềm vui có thể được tái sinh.

Thánh Anselm thành Aosta đã để lại cho chúng ta những lời khuyên mà chiều nay chúng ta có thể áp dụng cho chính mình:

“Hãy ra khỏi công việc thường nhật của bạn trong giây lát, hãy tách mình ra khỏi những tâm tư bồn chồn của bạn. Hãy gạt bỏ những lo lắng đang lấn át bạn, và hãy giảm bớt sự bận tâm đến bổn phận và công việc của bạn. Hãy dành một chút thời gian cho Chúa và nghỉ ngơi trong Ngài một lát. Hãy đi vào sâu thẳm tâm hồn bạn. Hãy loại bỏ mọi thứ ngoại trừ Thiên Chúa và những gì giúp bạn tìm kiếm Ngài; và sau khi bạn đã đóng cửa lại, hãy tìm kiếm Ngài. Bây giờ, với trọn tâm tình, bạn hãy thân thưa với Thiên Chúa rằng: Con tìm kiếm nhan thánh Ngài; Lạy Chúa, con khao khát tôn nhan Chúa” (Proslogion, 1).

Vậy, trong suốt Mùa Chay này, chúng ta hãy lắng nghe tiếng Chúa không ngừng lặp lại với chúng ta: Hãy vào nơi kín đáo, hãy trở về với tâm hồn. Đó là một lời mời gọi tốt lành dành cho chúng ta, vốn là những người thường sống trên bề mặt của sự việc, những người rất quan tâm đến việc được chú ý, và những người luôn cần được ngưỡng mộ và đánh giá cao. Không nhận ra lời mời gọi đó, chúng ta thấy mình không còn có một “căn phòng nội tâm” để có thể dừng lại và bảo vệ mình, đắm chìm trong một thế giới mà nơi đó mọi thứ, kể cả những cảm xúc và tình cảm thân thiết nhất đều phải trở thành “xã hội” - nhưng làm sao những gì không xuất phát từ con tim lại có thể mang tính xã hội được? Ngay cả những trải nghiệm bi thảm và đau đớn nhất cũng có nguy cơ không có được một nơi kín đáo để cất giữ. Mọi thứ đều phải bị phơi bày, phô trương, và bị đưa vào guồng quay tin đồn nhất thời. Và đây chính là lúc Chúa nói với chúng ta: Hãy vào nơi kín đáo, hãy trở về trung tâm của chính mình. Chính tại đó, nơi có biết bao nỗi sợ hãi, cảm giác sai phạm và tội lỗi đang rình rập; cũng chính tại đó Chúa đã ngự xuống để chữa lành và thanh tẩy anh chị em. Chúng ta hãy bước vào căn phòng nội tâm của mình: đây là nơi Chúa ngự, đây là nơi sự yếu đuối của chúng ta được đón nhận, và đây là nơi chúng ta được yêu thương vô điều kiện.

Thưa anh chị em, chúng ta hãy trở về. Chúng ta hãy trở về với Thiên Chúa bằng cả tấm lòng. Trong những tuần Mùa Chay này, chúng ta hãy dành không gian cho việc cầu nguyện tôn thờ trong thinh lặng, nơi đó chúng ta cảm nghiệm được sự hiện diện của Chúa, như Môsê, như Êlia, như Đức Maria, và như Chúa Giêsu. Chúng ta có nhận thấy mình đã mất đi cảm thức thờ phượng không? Chúng ta hãy trở về với việc tôn thờ. Chúng ta hãy thành tâm lắng nghe Đấng, mà trong thinh lặng, muốn nói với chúng ta rằng:

“Ta là Thiên Chúa của con – Thiên Chúa của lòng thương xót và trắc ẩn, Thiên Chúa của sự tha thứ và tình yêu, Thiên Chúa của sự dịu dàng và quan tâm… Đừng phán xét chính mình. Đừng lên án chính mình. Đừng từ khước chính mình. Hãy để tình yêu của Ta chạm đến những góc sâu thẳm nhất, ẩn khuất nhất trong tâm hồn con và mạc khải cho con vẻ đẹp của chính con, một vẻ đẹp mà con đã đánh mất, nhưng con sẽ lại thấy vẻ đẹp ấy dưới ánh sáng lòng thương xót của Ta”. Chúa đang mời gọi chúng ta: “Hãy lại đây, hãy để Ta lau nước mắt cho con, hãy để miệng Ta ghé sát vào tai con và nói với con rằng: Ta yêu con, Ta yêu con, Ta yêu con” (H. Nouwen, The Road to Daybreak, New York, 1988, 157-158).

Liệu chúng ta có tin là Chúa yêu thương chúng ta, Chúa yêu thương tôi không?

Thưa anh chị em, chúng ta đừng ngại cởi bỏ những cạm bẫy thế tục và trở về với tâm hồn, trở về với những điều cốt yếu. Chúng ta hãy nghĩ đến Thánh Phanxicô, người sau khi trút bỏ quần áo mặc trên mình, đã ôm lấy trọn Chúa Cha trên trời với tất cả con người của mình. Chúng ta hãy nhận biết chúng ta là gì: là bụi đất được Thiên Chúa yêu thương, được mời gọi trở thành bụi đất trong tình yêu Thiên Chúa. Nhờ Ngài, chúng ta sẽ được tái sinh từ tro bụi tội lỗi để bước vào cuộc sống mới trong Chúa Giêsu Kitô và trong Chúa Thánh Thần.

Nt. Anna Ngọc Diệp, OP

Chuyển ngữ từ: vatican.va (14. 02. 2024)